Er is een lichte daling in 2021 ten opzichte van 2020 vast te stellen in de adviesopdrachten (maatschappelijke enquêtes/beknopte voorlichtingsrapporten). Dergelijke rapporten zijn een nuttig instrument zowel voor penitentiaire administraties (in het kader van hun adviezen) maar ook voor een rechter zodat de meest geschikte straf kan worden uitgesproken (die zo effectief en efficiënt mogelijk is in het kader van recidivebeperking en bevordering van re-integratie).
De enquêtes/beknopte voorlichtingsrapporten met het oog op een autonome werkstraf kenden een licht dalende trend tot 2017. In 2018 was er daarentegen een lichte stijging die zich keert in 2019. In 2020 zien we het tweede jaar op rij een daling, die zich verderzet in 2021.
De instroom van maatschappelijke enquêtes en beknopte voorlichtingsrapporten met het oog op probatie in 2021 (620) is zo goed als gelijk aan de instroom in 2020 (625). Als we het cijfer op langere termijn bekijken, kunnen we spreken over een dalende trend (in 2010 waren er nog 1214 aanvragen, in 2015 749).
In 2015, 2016 en 2017 schommelde het aantal maatschappelijke enquêtes in het kader van de vrijheid onder voorwaarden rond 45 aanvragen op jaarbasis. Na een lichte stijging met 10 aanvragen in 2018, daalt het aantal enquêtes in 2019 tot 34 aanvragen. In 2020 zien we opnieuw een heel lichte stijging (4 aanvragen), maar in 2021 daalde het aantal aanvragen tot 26. Het strikte tijdskader (procedure voorlopige hechtenis) waarbinnen beslissingen dienen genomen te worden door de magistratuur, lijkt moeilijk verenigbaar te zijn met de uitvoering van een maatschappelijke enquête.
In oktober 2016 is de nieuwe wet inzake de internering (wet van 5 mei 2014) in werking getreden.  Hoewel deze nieuwe wet het toepassingsgebied van de internering wou beperken merken we de laatste jaren in de praktijk een stijging van het aantal nieuwe interneringen. Na diverse veroordelingen door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens werd er door de overheid sterk geïnvesteerd in het verbeteren van de zorg aan geïnterneerden. Dit heeft enigszins contradictorisch een aanzuigeffect gecreëerd en geleid tot meer nieuwe interneringen door de rechtbanken. Ook in de justitiehuizen wordt deze stijging opgemerkt: zo steeg het aantal gevraagde enquêtes van 140 in 2020 naar 194 in 2021 (zie advisering: bescherming van de maatschappij).
Het aantal enquêtes voor de penitentiaire sector vertoont een sterk dalende trend sinds 2013. Dit heeft voornamelijk te maken met de gewijzigde regelgeving inzake elektronisch toezicht, waardoor er veel minder maatschappelijke enquêtes werden uitgevoerd in het opvangmilieu bij mandaten voor veroordeelden met een straftotaal van drie jaar of minder. Vanaf 2017 is er terug een licht stijgende trend vast te stellen. De laatste drie jaar bleef het aantal enquêtes in de penitentiaire sector vrijwel stabiel, met name ongeveer 1500 enquêtes op jaarbasis.

sluiten